Լիսաբոն
Անցյալ տարի մեր ամբիոնի աշխատողներից մեկն ընդմիջման ժամանակ պատմեց Լիսաբոնում անցկացրած արձակուրդի մասին: Ասաց, որ իր տեսած ամենասիրուն քաղաքն է ու որ երկու շաբաթ շարունակ էնտեղից ուրիշ տեղ չէր ուզում գնալ: Դրա համար ահագին ոգևորվել էի, որ այս սեպտեմբերին պիտի Պորտուգալիա մեկնեմ կոնֆերանսի: Հատուկ էնպես էի հարմարացրել, որ մի օր Լիսաբոնում զբոսնեմ, հետո գնամ Ավայրո՝ փոքրիկ քաղաք Պորտուգալիայի հյուսիսում:
Հենց առաջին տպավորություններս Լիսաբոնից ահավոր էին: Օդանավակայանից դուրս եկա ու ժամերով չէի կարողանում մետրոյի տոմս առնել: Տոմսերը միայն մեքենաներում էին վաճառվում: Մեքենաները քարտս չէին ճանաչում, քսան եվրոյանոց մետաղադրամիս մասին ասում էին, որ շատ մեծ է, իսկ մանրելուց հետո մանրադրամը նորից հետ էր շպրտում: Շվարած կանգնել էի, չգիտեի՝ ինչ անել: Մեկ էլ մի հնդիկ մոտեցավ, իր ձեռքի տոմսն ինձ վաճառեց: Էլ չգիտեմ՝ ինչ գործունեություն էր ծավալում, բայց դրա ժամանակը չէր. ինձ պետք էր շտապ քաղաքի կենտրոն հասնել:
Սանտա Ապոլոնիա կայարանում Սրջանին՝ նախկին կուրսեցուս հանդիպեցի, որ միասին Լիսաբոնը ոտի տակ տանք, հետո միասին Ավայրո գնանք:
Սրջանը հենց սկզբից սկսեց բողոքել, թե՝ էս ինչ դիքոտ է Լիսաբոնը: Լավ էլ պայծառ եղանակ էր, մի քիչ շոգոտ էր: Սրջանը Նիդեռլանդներում է ապրում: Չնայած երկուսս էլ եկել էինք արև տեսնելու հույսով, բայց կարճ ժամանակ անց զգացինք, որ չափից շատ է:
Լիսաբոնը քռչոտ, անկարգ, անկանոն քաղաք է: Ոչ մի տրամաբանություն չես տեսնում, լիքը անկապ տներ են վրա-վրա կառուցված: Էն հանրահայտ տրամվայներն էլ նույնիսկ նեղ փողոցներով են անցնում: Քեզ թվում է՝ ուր որ է վրադ կբարձրանա: Տրամվայից կախված երթևեկում են ջահելները: Նեղ փողոցը քիչ է, մի բան էլ դրսի կողմի ուղևորները քեզ քսվելով անցնում են:
Էհ եսիմ, կասեք՝ կոլորիտ է:
Քաղաքի նեղլիկ փողոցներով քայլելիս կտեսնես տեղացիներին իրենց տների դռների դիմաց նստած: Ու ի՞նչ են անում: Բացարձակապես ոչինչ: Էդպես ժամերով նստում են, անցորդներին նայում: Աշխատանքային օր է, աշխատանքային ժամ:
Բայց դե էժան քաղաք էր: Թանկ հյուսիսից եկածներիս համար իսկական դրախտ: Մի սրճարանից մյուսն էինք վազում, հարմարվում այնպիսի տեղերում, որոնք եվրոպական այլ մայրաքաղաքներում տուրիստական ծուղակ կհամարվեին: Ուտելիքն էլ իրոք համով էր: Լիքը ծովամթերք ու էժա՜ն, ինչքան ուզում ես, կեր:
Լիսաբոնից շուտ ձանձրացանք: Էդ պարապությունը, թափթփվածությունն ու անկազմակերպվածությունը երկուսիս վրա էլ վատ ազդեց: Ու մենք ուղևորվեցինք դեպի Ավայրո՝ հուսալով, որ գոնե կոնֆերանսը լավ կանցնի:
Ավայրո
Ասում են՝ Պորտուգալիայի Վենետիկն է: Աչքս լույս: Վենետիկն էլ չեմ սիրում: Ու հենց այս նույն կոնֆերանսն անցյալ տարի Վենետիկում էր:
Բայց Ավայրոն Վենետիկի ավելի վատ տարբերակն էր. կենտրոնը շատ փոքր է, ջրանցքները քիչ են, իսկ ինչը կենտրոն չէ, քռչոտ ու քայքայված է: «Հյուսիսային Աֆրիկա է,- ասում է գալիսիացի Սիլվիան,- Եվրոպայի հարավը հյուսիսային Աֆրիկա է»:
Երթևեկությունն ահավոր է. մեքենաները քիչ է մնում՝ վրադ բարձրանան: Մեքենայի մեջ էլ առանձնապես հաճելի չէ. վարորդն անընդհատ անհասկանալի բաներ է անում ու անսպասելի արգելակում, ու նույնիսկ երեք կիլոմետր ճանապարհ անցնելուց հետո սիրտդ խառնում է: Լրիվ հայկական վիճակներ:
Ու աղմուկ, լիքը աղմուկ: Խոսակցություններն ականջիդ տակ բզզում են: Մարդկանց անձնական տարածքներն ավելի փոքր են, անընդհատ ներվայնանում ես, երբ անծանոթ մարդիկ քեզ շատ մոտ են քայլում կամ կանգնում:
Ու ընդամենը չորս օր անց անհամբեր սպասում եմ, թե երբ եմ հետ գնալու Կոպենհագեն: Պորտուգալիայում հոգնեցի, նյարդերս լարվեցին, առանց այդ էլ սթերսված վիճակս ավելի սթրեսվեց:
Չգիտեմ՝ ով ոնց, բայց հարավային Եվրոպան էդպես էլ չսիրեցի: Հասկացանք՝ արև, համով ու էժան սնունդ, բայց էս թափթփվածությունն ինձ հունից հանում է: Իզուր չի էլի, որ երբեք իմ կամքով էս կողմերում չեմ երևում, այլ նախընտրում եմ ցուրտ հյուսիսներում ման գալ: Թող որ արևը քիչ լինի, եղանակը՝ վատը: Էնտեղ անընդհատ լարված չեմ, թե՝ հեսա մի բան գլխիս կգա:
