«Կտորե տոպրակ»

Վեպը փնտրեք «Զանգակ» գրատան բոլոր մասնաճյուղերում կամ պատվիրեք առցանց՝ աշխարհով մեկ առաքմամբ։

«Կտորե տոպրակ»

Սիրելի ընթերցողներ,

Սիրով հրավիրում եմ երկար սպասված «Կտորե տոպրակ» վեպիս շնորհանդեսին, որը տեղի կունենա նոյեմբերի 7-ին՝ ժամը երեկոյան 7-ին, «Զանգակ» գրատանը։

Վեպի առաջին պարբերությունը.

«Երբեք մտքովս չէր անցնի, որ կտորե տոպրակով կին կդառնամ։ Կտորե տոպրակը քաղաքական է։ Եվրոպայում դրանք կրում են ինձնից մոտ տասնհինգ-քսան տարով ջահել կանայք, երբեմն՝ ավելի տարիքովներն էլ, նաև որոշ տղամարդիկ, որ ամենաբարի միտումներով ուզում են մոլորակը փրկել գլոբալ տաքացումից, կարծես իրենց կտորե տոպրակներն ինչ-որ բան պիտի փոխեն։ Կտորե տոպրակը խոշոր բիզնեսներին ազատում է պատասխանատվությունից, ու նրանք շարունակում են անխնա բզկտել ու թալանել մոլորակը։ Կտորե տոպրակը պլաստիկ տոպրակի ու կաշվե պայուսակի արանքում է կամ փոխարինում է երկուսին։ Այն կրողը ցույց է տալիս, որ արտաքին տեսքը կարևոր չէ, կարևորը՝ ինչ է գրված տոպրակի վրա, ինչ առաջին տպավորություն ես ուզում թողնել։ Կարող է տեքստը քաղաքական լինել կամ պարզապես քո սիրելի երաժշտի կամ գրողի նկարն ունենալ կամ ինչ-որ գաղտնիք բացահայտել քո մասին։ Բայց այն ներկայանում է քեզնից առաջ՝ քո անունից, քո հագուստից, քո ձայնից առաջ․ մարդիկ առաջինը գրությունն են կարդում, հետո քեզ նայում»։

Սիրով կսպասեմ։

Մի՞թե սա վերջն է

Օրհուսում LiteratureXchange փառատոնին մեր գրող կանանց խմբով ներկայացանք «Ես անհետացած եմ» համատեղ նախագծով։ Իմ տեքստը ցեղասպանության և Արցախի շրջափակման մասին է: Հայերեն տեքստը ներքևում։

Միթե՞ սա վերջն է

Փոքրիկ աղջիկ նկուղում՝ խակ խաղողը ձեռքին, պահել է նեղլիկ պատուհանից ներս ընկնող արևի շողին՝ հուսալով, որ խաղողը կհասնի։ Ծնողներին տարել են։

Երիտասարդ ուսուցչին աշակերտների հետ վառել են դպրոցում։

Հայր և որդի՝ փաթաթված իրենց դրոշով և գնդակահարված տեսախցիկի առաջ։ Տեսանյութը տարածվելու է սոցիալական ցանցերում։

Փոքրիկ աղջկա ծնողները, երիտասարդ ուսուցիչն ու աշակերտները, հայր և որդի՝ բոլորը նույն հանցանքն էին գործել. հայ և բնիկ լինելը և չուզենալն ապրել որևէ այլ տեղ, բացի իրենց ծագման երկրից։

120 000 բնիկ հայ մեկուսացված է ողջ աշխարհից։ Ոչ սնունդ, ոչ դեղեր, ոչ մարդու իրավունքներ, ոչ ազատ տեղաշարժ, ոչ կրթության իրավունք չի վերաբերում նրանց, որովհետև նավթն ավելի համեղ է։

Բարձրացնում ենք մեր ձայնը, գոռում ենք, պահանջում։ Լուրջ տղամարդիկ իրենց լուրջ կոստյումներով զգուշությամբ ընտրում են բառերը, որ հանցագործներին չվիրավորեն։ «Վստահելի գործընկեր»,- ասում են նրանք։ Փակում են աչքերը ու ձևացնում, թե ոչինչ չի կատարվում։ Վերահսկում են մեր պատմությունը, իսկ դու խմում ես սուրճդ ու մտածում՝ հրաշալի օր է ապրելու համար։

Մեր ծագման երկիրը փոքրանում է, ու մեզնից բախտավորներն այլ վայրեր են գտնում ապրելու համար։ Գնացածների հուշերով։ Հույսով, որ մի օր կվերադառնանք։ Տոկունությամբ և խոստումով, որ խոսելու ենք նրանց փոխարեն, ում ձայնը չի լսվում։ Մենք խոսելու ենք այնքան, մինչև ցավեցնենք ձեր ականջները։

Որտե՞ղ եք իմ հայ, եզդի, ասորի, հույս, պաղեստինցի, քուրդ, տիգրացի, բնիկ ամերիկացի ու սև քույրեր։ Ու՞ր եք կորել այս աշխարհում։ Արդյոք բոլորս անհետացե՞լ ենք։

Մի՞թե սա վերջն է։

Քառասուն

Ուրբաթ գիշերվա համար փաբը դատարկ էր։ Գայանեն մի հայացք գցեց տարածքին և, չնայած բոլոր սեղաններն ազատ էին, մոտեցավ բարին։ Մեկ էլ Նորայի ամուսինն էր բարի մոտ՝ ընկերոջ հետ։ Նորայի ամուսնու կողքի աթոռը դատարկ թողեց ու տեղավորվեց հաջորդին։

— Սովորականի պես առանց ալկոհոլի՞,- հարցրեց Նորան։

— Էսօր հարբելու եմ,- ասաց Գայանեն։

— Առիթ կա՞։

— Քառասուն եմ դառնում։ 

— Դրանի՞ց էլ լավ առիթ։ Ի՞նչ կխմես։

— Արի թեթև սկսենք։ Լագեր։ Էս, որ նոր եք ստացել։

Նորան մաքուր գավաթ վերցրեց, մոտեցրեց լագերի պիտակով ծորակին, լցրեց, դրեց Գայանեի դիմաց։

— Յոնասը չի՞ գալու։

— Կգա, սպասում եմ, գործ ուներ։

շարունակություն

«Դժվար հիշվող անուն» պատմվածքների ժողովածուն

Քանի որ բլոգիս բազմաթիվ ընթերցողներ գրում են ու բազմաթիվ հարցեր տալիս գրքիս մասին, որոշեցի այս գրառմամբ պատասխանել հաճախակի տրվող հարցերին. մարդ ես, գուցե ոմանք չեն համարձակվում հարցնել։

1. Որտեղի՞ց կարելի է գիրքը ձեռք բերել։
Եթե Երևանում եք, կարող եք ձեռք բերել Իլիկից, Նոյյան տապանից, Զանգակից ու Բուկինիստից (պիտի որ բոլոր մասնաճյուղերում լինի, բայց վստահ չեմ)։

Եթե արտերկրում եք, կարող եք առցանք պատվիրել իմ կայքից։

2. Լինելու՞ է արդյոք էլեկտրոնային տարբերակ։
Հավանաբար այո։ Առայժմ թիմիս հետ քննարկում ենք ֆորմատը, հարթակը և այլն։

3. Արդյոք գիրքը բլոգի բովանդակության արտատպու՞մն է։
Ո՛չ։ Թեև որոշ պատմվածքների նախնական տարբերակներ կարելի է գտնել բլոգումս, «Թագուհի Լուիզայի կամուրջի» ու «Ջազ կաֆեի» վերջնական տարբերակներն էլ Ինքնագրում, գրքի պատմվածքների մեծ մասը նախկինում առցանց հարթակներում չհրապարակված գործեր են։

4. Ինչի՞ մասին են պատմվածքները։
Այս հարցին ընթերցողները երևի ավելի լավ կպատասխանեն, բայց մի երկու բառով ասեմ. պատմվածքների իրադարձությունները տեղի են ունենում տարբեր քաղաքներում, ու բոլոր կերպարներին մի բան է միավորում. սեր ու մտերիմ հարաբերություններ են փնտրում այլ մարդկանց հետ։ Ոմանց մոտ ստացվում է, ոմանց մոտ՝ ոչ, ոմանց մոտ էլ ոչ այնպես, ինչպես իրենք էին ուզում։

5. Քո՞ անունն է դժվար հիշվող անունը։
Չէ։ Հարցի ավելի մանրամասն պատասխանը ստանալու համար կարդացեք այստեղ։

6. Ինչու՞ գիրքը գուդրիդսում չկա։
Կա, ուղղակի անունս լատինատառ է, գիրքը՝ հայատառ, դրա համար շփոթություն է առաջացնում։

«Ազգային թանգարան»

Հիշեցնեմ, որ գիրքս լույս կտեսնի հոկտեմբերին։ Շնորհանդեսի օրվա ու տեղի մասին, ինչպես նաև գիրքն օնլայն ձեռք բերելու մանրամասների մասին շուտով կհայտնեմ։ Իսկ մինչ այդ հատված «Ազգային թանգարան» պատմվածքից.

– Թանգարանի այս հատվածը նախատեսված է ընտանիքների համար,- ասաց,- բոլորդ էլ երեւի հիշում եք ձեր մանկությունից, թե ինչ ձանձրալի էր թանգարան գնալը։ Այս բաժինը կառուցվել է այնպես, որ երեխաները խաղան ու միաժամանակ նոր բաներ սովորեն… Սա տասնիններորդ դարի դանիական դպրոցն է։

Գիդը ցույց տվեց նեղլիկ սենյակը, որտեղ դպրոցական նստարաններ ու գրատախտակ կային։ Միան մոտեցավ առաջին շարքի նստարանին, չկարողացավ նստել. հագով բավական փոքր էր։
Յուրաքանչյուր նստարանի վրա փոքր գրատախտակ կար, կողքը՝ կավիճ։ Գրեց. «Ես կրեցի, դու ինձնից տխուր ես»:

– Ուսուցիչն օրը սկսում էր տերունական աղոթքով։ Հետո երեխաներն օդի մեջ տառեր էին գրում ու թվեր գումարում-հանում…
Միան օդի մեջ մատով ինչ-որ բան գրեց՝ մեջքի հետեւում զգալով Էմիլի հայացքը։

– Այդ ի՞նչ գրեցիր,- հարցրեց Միայի կողքին կանգնածը։ Դեմքը ծանոթ էր, բայց Միան չէր հիշում՝
որտեղ էր հանդիպել, բայց տեղը բերեց՝ գերմանացի է, ֆիզիկոս ու պոստդոկ։
Հետ նայեց, որ համոզվի՝ Էմիլն իրեն է նայում ու
լսում, պատասխանեց.
– Մեկին գումարած մեկ։
– … Դասամիջոցներին տղաները կռվում էին, աղջիկները՝ երգում… Իսկ հիմա առաջանանք դեպի
մերձավորարեւելյան շուկա։
Միան ոտքի կանգնեց, հետեւեց բազմությանը։ Էմիլն աննկատ մոտեցավ նստարանին ու կարդաց
գրատախտակին գրվածը։ Մատով ջնջեց մի քանի տառ եւ կավիճով դարձրեց. «Ես կրեցի, ես քեզնից
տխուր եմ»։

Դժվար հիշվող անուն

«Դժվար հիշվող անունը» պատմվածքներիս ժողովածուն լույս կտեսնի այս տարվա հոկտեմբերին։ Պատմվածքները գրվել են հիմնականում 2014֊ից 2018 թվերին։ Կոնկրետ օրը, շնորհանդեսի մասին և այլ մանրամասներ կհայտարարվի շուտով։ Իսկ առայժմ կիսվում եմ գրքի կազմով ու «Թագուհի Լուիզայի կամուրջը» պատմվածքից մի հատվածով։ Պատմվածքն առաջին անգամ տպագրվել է Ինքնագիր 9֊ում։

– Անունդ ի՞նչ է:

Երրորդ, թե՞ չորրորդ անգամ էր հարցնում: Որպես օտարերկրացի Միայի բախտը բերել էր, որ ամենատարածված դանիական անուններից մեկն ուներ. արտասանելու կամ հիշելու խնդիրներ չէին լինում, ինչպես օրինակ իր չեխ կոլեգա Անյեժկայի դեպքում: Միան կրկնեց անունը:

– Բարդ է:

– Հա, դժվար հիշվող անուն է,- Միան փորձեց քաղաքավարի լինել:

– Չէ, նկատի ունեմ՝ բարդ ու խճճված է: Իմը պարզ է, թափանցիկ՝ Նոե՜լ:

Միայն այդ ժամանակ Միան նկատեց, որ մինչ այդ տղամարդու անունը չէր հարցրել:

– Ես տուն հասա,- ասաց Նոելը: Այդ ժամանակ արդեն լճերի Օստերբրո թաղամասի հատվածում էին,- հաճելի էր քեզ հետ ծանոթանալը,- գրկեց Միային, հրաժեշտ տվեց և ուղղվեց դեպի Օստերբրո: Միան զարմացավ հանկարծակի հրաժեշտից, շուռ եկավ, որ հետ գնա Թագուհի Լուիզայի կամուրջ, որ էնտեղից վերցնի հեծանիվը, տուն քշի: Ճամփի կեսին մեկ էլ լսեց՝ մեկը հետևից կանչում է։

Քո երկիրը

Օրհուսում գրողների մի նոր խումբ է ստեղծվել։ Էսօր առաջին հանդիպումն էր, որի ընթացքում լիքը զրույցներից բացի նաև մի փոքր վարժություն արեցինք։ Էս էլ իմ գրածն է՝ թարգմանված հայերեն։

– Քո երկիրը մահմեդակա՞ն է։
– Ինչպիսի՞ն է կլիման քո երկրում։
– Ի՞նչ լեզվով են խոսում քո երկրում։
Քո երկիրը․ ասես այն անուն ու տեղ չունի ու այնքան անկարևոր է, որ մարդիկ չեն էլ բարեհաճում անունը հիշել։
Երբ ինչ-որ մեկն ասում է՝ քո երկիրը, ինձ թվում է՝ պարզապես քաղաքավարություն են անում։ Ես անտեսանելի եմ դառնում, փոքրանում, կորցնում դեմքս ու արժեքս, զրուցելու համար անպիտան դառնում և սկսում եմ կարճ պատասխաններ տալ, որ զրույցը դադարի։ Որովհետև երբ այն կոչվում է քո երկիր, նշանակում է՝ պարզապես սմոլ թոք ես անում, իսկ երբ մեկն իսկական անունն է գործածում, նշանակում է անկեղծորեն հետաքրքրված են, իսկապես ուզում են ճանաչել քեզ։
Բայց որ ավելի վատ է, երբեմն քո երկիրը փոխարինվում է Ալբանիայով, Ռումինիայով կամ նույնիսկ Ադրբեջանով։ Ուղղում ես նրանց։ Ներողություն են խնդրում։ Խոստովանում են, որ աշխարհագրությունից վատ են։ Բոլորն էլ աշխարհագրությունից վատ են, երբ խոսքը իմ երկրի մասին է։
Ես չգիտեմ՝ որն է իմ երկիրը։ Ես հայկական անձնագիր ունեմ, ծնողներս հայ են։ Բայց ես ծնվել եմ մի երկրում, որն այլևս գոյություն չունի, մի քաղաքում, որն այսօր մի պետության մայրաքաղաք է, որտեղ չափահաս տարիքում ոտք չեմ դրել։ Ես ինքս ինձ գտել եմ Չեխիայում։ Դեպրեսվել եմ Գերմանիայում։ Ուժասպառ եմ եղել Ֆինլանդիայում։ Ազատությունը զգացել եմ Նիդեռլանդներում։ Երգել եմ Իռլանդիայում։ Սիրտս կոտրվել է Իսլանդիայում, ապաքինվել՝ Մալթայում։ Սիրել եմ Դանիայում։ Իսկ իմ տունը Կոպենհագենի արևմուտքում Թոնդերգեյդ տասնմեկ հասցեի մի պստիկ բնակարան է, որտեղ մեր հայկական-դանիական աշխարհն ենք ստեղծել։

Այնպես որ, եթե մյուս անգամ հիշատակեք քո երկիրը, հարցնելու եմ՝ որ մեկը։

Թագուհի Լուիզայի կամուրջը

Նոր պատմվածք

Ջազ կաֆե

Պատմվածքս Ինքնագրում: